Magnesium en het zenuwstelsel

9 sep. 2024

Magnesium is een essentieel mineraal dat betrokken is bij honderden metabolische processen in het menselijke lichaam, inclusief de werking en de onderlinge verbinding van de miljarden zenuwen die ons voelen, denken en handelen bepalen. Het is inmiddels onomstreden dat voldoende magnesium noodzakelijk is voor het functioneren van het zenuwstelsel.

Een tekort aan magnesium verhoogt de kans op diverse kwalen en aandoeningen veroorzaakt door haperende zenuwverbindingen. Dit omvat neurologische aandoeningen zoals epilepsie, dementie en de ziekte van Parkinson. Ook bij bijvoorbeeld pijnbeleving, hartslag of een willekeurige handeling als op je hoofd krabben speelt het zenuwstelsel een rol. Maar hoe zit dat precies en wat is de rol van magnesium bij de werking van ons zenuwstelsel? We zoeken het uit.

De rol van magnesium bij informatieoverdracht en energie in het zenuwstelsel

Het menselijk zenuwstelsel wordt over het algemeen opgedeeld in drie delen:

Het centrale zenuwstelsel: de hersenen en ruggenmerg.
Het perifere zenuwstelsel: overal in het lichaam, verantwoordelijk voor gevoel en beweging.
Het autonome zenuwstelsel: regelt zaken als spijsvertering, ademhaling en hartslag.

Soms wordt het somatisch zenuwstelsel, de zintuiglijke verbinding tussen de buitenwereld en de innerlijke mens, ook als apart deel benoemd. Hoewel deze delen onderling verbonden zijn, is een opvallend verschil dat zenuwen in het perifere en autonome zenuwstelsel na beschadiging kunnen genezen, terwijl zenuwschade bij de hersenen en ruggenmerg onherstelbaar is. ^[i]

Het verbindende woord voor zowel het centrale als perifere zenuwstelsel is informatievoorziening. In het centrale zenuwstelsel wordt informatie van de zintuigen over ons lichaam en de omgeving verbonden met hersenonderdelen zoals het geheugen. Deze informatie wordt vervolgens gebruikt om (perifeer) onze spieren en organen aan te sturen. Deze voortdurende informatiestromen tussen de naar schatting ruim 80 miljard zenuwcellen in ons lichaam kosten ontzettend veel energie. In theorie zou de hoeveelheid energie die dagelijks in één menselijk lichaam wordt gebruikt, duizend huishoudens van elektriciteit kunnen voorzien.

Het stofje dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van energie in onze cellen is adenosinetrifosfaat, afgekort ATP. Elke ATP-molecule is een soort kleine batterij die energie opslaat en daarna vrijgeeft voor alle activiteiten die van je (zenuw)cellen gevraagd worden. Bij de aanmaak van ATP is magnesium essentieel. Zonder magnesium geen ATP en zonder ATP geen energie en informatieoverdracht via de zenuwcellen. ^[ii]

Zenuwaandoeningen en magnesium

Haperingen in het centrale zenuwstelsel kunnen ernstige aandoeningen veroorzaken. Extra magnesium kan het ontstaan van deze aandoeningen zoals Parkinson of dementie niet voorkomen, laat staan genezen. Maar omdat mensen met een structureel magnesiumtekort een verhoogde kans hebben op deze aandoeningen, is het zeker verstandig om voldoende magnesium binnen te krijgen. ^[iii] Bedenk daarbij ook dat de effectieve inzet van magnesium in ons lichaam naarmate we ouder worden vermindert en dat zaken als medicatiegebruik en stress daarbij van invloed zijn.

Bij aandoeningen die te maken hebben met verstoringen in het perifere zenuwstelsel is het ook goed om naar je magnesiuminname te kijken. De verzamelnaam voor deze zenuwpijn of zenuwaandoeningen is neuropathie. De oorzaken van deze vaak chronische pijn in delen van het perifere zenuwstelsel zijn uiteenlopend:

Diabetes type 2
Chemotherapie
Gordelroos
Na chirurgische ingreep
Herniaklachten of Carpaal Tunnel Syndroom

Wat de oorzaak dan ook is, naar schatting heeft 1 op de 3 tot 5 mensen last van chronische pijn^[iv], waarbij 1 op de 10 hierdoor wordt belemmerd in hun dagelijkse bezigheden.^[v]

Magnesium bij zenuwpijn

Er zijn verschillende behandelopties voor zenuwpijn die, afhankelijk van de soort klacht, ook in combinatie worden ingezet:

Medicatie: bespreek met je arts wat de beste medicatie is.
Fysiotherapie: vaak gericht op vermindering van stijfheid en aansterken van spieren.
Gesprekstherapie
Yoga en meditatie
Tens-behandeling: door middel van stroomstootjes wordt de afgifte van (lichaamseigen) pijnstillende stofjes bevorderd.
Medisch ingrijpen: dit varieert van verdovende injecties tot operatief ingrijpen.

De behandeling of combinatie van behandelingen kent geen standaard en verschilt van land tot land en daarbinnen van behandelaar tot behandelaar.^[vi] Nieuwe behandelingen zoals het gebruik van cannabinoïden en biomedische stamcel- of gentherapieën winnen terrein, maar zijn nog omstreden. ^[vii]

Daarnaast zijn er algemene richtlijnen voor mensen met zenuwpijn: veel bewegen en ontspannen. Extra magnesium kan hierbij ondersteunend werken, bijvoorbeeld in de vorm van gels, voetenbaden of magnesiumdruppels.

De automatische piloot, stress en magnesium

Het autonome zenuwstelsel, onze automatische piloot, is onderverdeeld in het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Het sympathische stelsel reageert wanneer het lichaam plotseling moet handelen, bekend als de vecht-of-vlucht-respons. Het parasympathische deel houdt zich bezig met minder urgente zaken als de spijsvertering en de aanmaak van speeksel en tranen en seksuele opwinding.

Verstoringen in het autonome zenuwstelsel kunnen tijdelijk zijn maar niet minder hinderlijk. Ze kunnen tics, obstipatie, zweten, hoge bloeddruk, verslapping en angstgevoelens veroorzaken. Een belangrijke veroorzaker van deze verstoringen is stress. Stress verbruikt veel magnesium en een tekort aan magnesium veroorzaakt (nog meer) stress. Deze negatieve spiraal is meerdere malen onderzocht en aangetoond in de wetenschappelijke literatuur.^[viii]

Neem contact op bij vragen over het effect van magnesium op je zenuwstelsel

Het curatief inzetten van extra magnesium is niet de oplossing. Magnesium is geen medicijn, maar een natuurlijk mineraal dat essentieel is voor vele lichaamsfuncties, waaronder de werking van het zenuwstelsel. Zorg daarom dat je voldoende magnesium binnen krijgt, pas je dieet aan en neem zo nodig aanvullende orale en/of transdermale magnesium supplementen.

Of dat laatste noodzakelijk is, is moeilijk te bepalen. Om te achterhalen of je een tekort hebt aan magnesium, kun je terecht op deze pagina, maar voor meer informatie of advies over magnesiumsupplementen, ben je altijd welkom om contact op te nemen met onze klantenservice. Onze experts geven graag advies over de rol van magnesium op het zenuwstelsel of andere onderwerpen.