Magnesium bij ADHD

9 sep. 2024

We schreven al eerder een blog over de wisselwerking tussen magnesium en vitamine D en gaan vandaag verder in op deze samenwerking bij ADHD.

Hyperactieve kinderen en volwassenen met een aandachtsstoornis (ADHD) hebben vaker dan gemiddeld een tekort aan magnesium en vitamine D. Mogen we daaruit concluderen dat extra magnesium en vitamine D helend of genezend werkt bij ADHD Of is dit te kort door de bocht? We zoeken het uit! Je leest in dit blog meer over het effect van vitamine D en magnesium bij ADHD.

ADHD in Nederland

Voor we verder gaan over de rol van magnesium bij ADHD, vertellen we je eerst wat meer over ADHD in ons land. In Nederland heeft 3,6% van de kinderen en jongvolwassenen ADHD. Bij volwassenen is de prevalentie iets lager, namelijk 3,2%.

Ongeveer de helft van deze ADHD’ers meldt zich bij de huisarts en wordt voor de aandoening behandeld.^[1] In 2021 waren ruim 280.000 mensen met ADHD bekend in het reguliere medische circuit en dit aantal groeit nog steeds.

De voornaamste klachten waarop de diagnose ADHD wordt afgegeven zijn:

Onoplettendheid en concentratieproblemen;
Erg druk zijn (hyperactief);
Impulsiviteit (niet denken, maar doen).

Deze drie hoofdkenmerken gaan gepaard met tal van symptomen: van prikkelbaarheid en angst tot houterig gedrag en slordigheid. Onbegrip en sociale uitsluiting, maar ook allerlei lichamelijke klachten liggen vervolgens op de loer. Kortom: indien onbehandeld kunnen de structurele sociale en medische effecten van ADHD groot zijn.

Magnesium als onderdeel bij de behandeling van ADHD

Bij de behandeling van ADHD kunnen we vier elementen onderscheiden:

Medicatie (meestal methylfenidaat);
Therapie (meestal cognitieve gedragstherapie);
Leefstijladvies (rust, reinheid en regelmaat);
Voeding en supplementen.

We lopen de vier elementen een voor een door.

De complexiteit van medicatie bij ADHD

Medicatie bij ADHD is zeker in ernstige gevallen noodzakelijk. Noodzakelijk omdat er anders vaak geen houden meer aan is en het kind of de volwassene met ADHD sociaal en medisch in een neerwaartse spiraal belandt. Om nog niet te spreken over de effecten op ouders of partners. Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken komt wel naar voren dat deze medicatie ook bijwerkingen en negatieve effecten heeft.^[2]

Een recent Zweeds onderzoek, dat in maart 2024 in het gezaghebbende tijdschrift JAMA is gepubliceerd, geeft echter op dit gebied een tegengeluid.^[3] In dit onderzoek werd het medicatiegebruik van praktisch alle ADHD’ers in Zweden, van zowel kinderen als volwassenen, over een langere periode gevolgd. In dit onderzoek werden de gegevens van ruim 200.000 mensen over een periode van 15 jaar betrokken. Er kwam een meer positief beeld over medicatiegebruik naar voren: mensen die ADHD-medicatie gebruikten, hadden minder kans op ziekenhuisopname en er was minder sprake van suïcidepogingen. Hier moet wel bij aangetekend worden – zo geven ook de onderzoekers zelf aan – dat bij het onderzoek alleen gekeken is naar extreme gebeurtenissen. Welke impact het medicijngebruik op korte én lange termijn op het dagelijkse leven heeft weet je daarmee niet.

Therapie en leefstijladvies bij ADHD

Zowel bij kinderen als bij volwassenen met ADHD wordt cognitieve gedragstherapie voorgesteld door behandelaars, soms in combinatie met medicatie. Vanuit inzicht in je eigen gedachten, gevoelens en gedragingen leer je hoe je deze meer kunt sturen. Cognitieve therapie is een veelgebruikt middel om de bijbehorende problematiek van ADHD te verhelpen. Het gaat dan om slecht slapen, angst, depressie, verslaving en chronische vermoeidheid. Diverse behandelende instellingen claimen dat er sprake is van bewezen effectiviteit, waarbij gesteld wordt dat 50 tot 75% van de behandelde cliënten baat heeft bij cognitieve gedragstherapie.^[4] Of dit ook specifiek voor ADHD geldt, is niet onderzocht.

Vaak is aandacht voor leefstijl onderdeel van deze therapie, zeker als het ADHD betreft. Vaste patronen, het vermijden van prikkels en goede nachtrust zijn vaak gehoorde adviezen. De laatste jaren is er gelukkig ook groeiende aandacht voor beweging en gezonde voeding. En zo komen we bij de biologische of lichamelijke component van ADHD.

Magnesium en vitamine D bij ADHD

De vraag is dan of we met extra inname van natuurlijke bouwstoffen ook verbetering van de symptomen kunnen bereiken. Er zijn meerdere studies die positieve effecten laten zien van suppletie van extra vitamines en mineralen.^[5] Hierbij moet wel aangetekend worden dat deze vaak tot uiting komen op deelgebieden en niet op het hele spectrum van ADHD-klachten.

Naast zink, ijzer en omega 3 worden daarbij met name magnesium en vitamine D genoemd. Geen wonder want macromineraal magnesium en supervitamine D zijn betrokken bij honderden biologische of enzymatische processen in ons lichaam.
Zo heeft vitamine D bijvoorbeeld een positieve invloed op het immuunsysteem van kinderen. En draagt magnesium draagt bij aan (hersen- en zenuwfuncties betrokken bij) concentratie en geestelijke veerkracht en is het goed voor het leervermogen. Daarnaast helpt magnesium om energie vrij te maken uit voeding en ondersteunt het daardoor het energieniveau.

Daarbij is vastgesteld dat vitamine D magnesium nodig heeft om biologisch actief te worden in ons lichaam.^[6] Maar ook andersom is er sprake van noodzakelijke hulp. Dit is met name het geval bij het transport van magnesium vanuit het maag-darmkanaal naar de bloedbaan en het omliggende interstitium, ons waterig weefsel waarin miljarden cellen drijven.

Bij magnesiumopname via de huid komt het magnesium meer direct in het vocht van het interstitium, waardoor de begeleidende rol van vitamine D wat minder prominent lijkt. Maar hoe dan ook: magnesium en vitamine D kunnen in combinatie een rol spelen in de vermindering of regulering van symptomen als gebrek aan concentratie en leervermogen. Niet zo vreemd dat is aangetoond dat mensen met ADHD meer dan gemiddeld een magnesiumtekort vertonen.

Welk magnesium bij ADHD?

Dat extra magnesium, naast (psychologische) begeleiding, een gezondere leefstijl en medicatie een positieve rol kan hebben bij ADHD, blijkt onder andere uit een onderzoek uit 2022 van de Stichting KEI in Assen. Gedurende 4 maanden kregen 23 personen van 4 tot 33 jaar met gedragsmatige klachten waaronder ADHD extra magnesium toegediend. De resultaten waren zeer positief:

Beter slapen;
Fysiek welbevinden;
Meer en beter contact met de omgeving;
Verbeterde stemming;
Meer energie;
Betere concentratie.^[7]

Vanuit dit onderzoek en de algemene ervaring met extra magnesium bij mentale klachten komt naar voren dat een combinatie van oraal en transdermaal gebruik (via de huid) goed werkt. Gebruik bijvoorbeeld:

Twee tot drie maal per week een voetenbad;
In de avond magnesium-bisglycinaat;
magnesium drops verspreid over de dag.

Volg verder de zon voor de noodzakelijke vitamine D, eet vette vis en gebruik daarnaast extra vitamine D3. Dit kan prima in combinatie met de magnesium drops.